Okil ertaina (Dendrocoptes medius) tamaina ertaineko katatxoria da, monogamoa eta lurraldekoia eta baso hostoerorkor helduetan bizi da. Europa kontinentaletik Ekialde Hurbileraino hedatzen da eta Iberiar penintsularen iparraldean dugu okil horren hedapenaren hego-mendebaldeko muga. Okil ertainaren populazio garrantzitsuenak Kantauri mendilerroan (Leonen, Palentzian, Kantabrian eta Asturiasen) eta Euskal Mendietan (Arabako Izki-Sabandotik Nafarroako Amezkoetara).

Gurean aurkitu zenetik, Izkiko HBBNEn bizi den okil ertainaren populazioa garrantzi handikotzat jo da Iberiar penintsularen eremuan.   Gaurdaino egin diren zenbatespenen arabera, penintsulako populaziorik esanguratsuenetakoa izan daiteke eta, beraz, guztiz lehentasunezkoa izan behar du okil ertainaren kontserbazioa bermatzeak.

Okilen espezializazioa eta baso biologia aintzat hartuta, espezie hobezina da haren baldintzatzaile ekologikoak Izkiko baso politiketan txertatzeko.  2011. urtetik, LIFE+ Pro Izki proiektuari esker eta, geroago, POCTEFA Habios proiektuari esker, lan batzuk gauzatu dira espeziaren gaineko jakintza hobetzeko edo Izkiko baso kudeaketa egoki planifikatzeko.

Esteka interesgarriak

• LIFE+ Pro-Izki proiektua. . Izkiko ameztiaren, bere habitaten eta lotutako espezieen kudeaketa ekosistemikoa.
• POCTEFA Habios proiektua. Pirinioetako hegazti bio-adierazleen habitatat babestea era kudeatzea 
• BIDEOA IKUSI

Onddo, lore eta fruitu basatien bilketa 89/2008 Foru Dekretuan jasota dago, urriaren 14ko Diputatuen Kontseiluarenean. Honen bidez, onddo, landare, lore eta basa-fruituen aprobetxamendua arautzen da. 

Onddo bilketa egiteko jarraibideak

• Izki Parke Naturalean onddoak eta perretxikoak biltzea librea da, pertsona eta egun bakoitzeko 2 kilogramoraino, Arraia-Maeztu lur mugatuan izan ezik.
• Arabako Foru Aldundiak biltzeko egunak mugatu ahalko ditu baliabidea babesteko.
• Debekatuta dago zorua iraultzea eta perretxikoak erauztea.
• Biltzeko aizto edo labana bat baino ez da erabiliko.
• Aireztatzea eta esporak kanpora erortzea ahalbidetzen duten saskietan bilduko dira. Debekatuta dago biltzeko plastikozko poltsak, motxilak edo antzekoak erabiltzea.
• Ezingo dira onddoak bildu lehenengo garapen faseetan.
• Umelduta, apurtuta edo hondatuta ikusten diren aleak tokian bertan utziko dira.
• Xede zientifikoetarako, identifikatzeko, bildumarako edo beste xede batzuetarako hiru ale baino ez dira bilduko.
• Identifikazio taxonomikorako baino ezingo da perretxikoa hondatu.
• Debekatuta dago ilunabarretik egunsentira arte biltzea.

Fruitu eta landare bilketa egiteko jarraibideak

• Basa fruituen bilketa (adibidez, gaztainak) librea da pertsona eta egun bakoitzeko 2 kilogramoraino, lur mugatuan izan ezik.
• Medikuntza, dekorazio edo sukaldaritzarako belarki eta loreetarako mugak pertsona eta egun bakoitzeko eskutada bat da, eskuan biltzen diren belarki eta loreetarako, eta pertsona eta eguneko 200 gramo berde ontzi motaren batean biltzen diren landare edo loreetarako.

Boilurrak, eztia eta zurezko landareak biltzeko jarraibideak

• Boilurren, eztiaren eta zurezko landareen aprobetxamendua, hala nola txilar, ezpel eta zuhaitzena, ez da librea eta berariazko baimena beharko da.

Debekuak eta zehapenak

• Legeak babestutako edo mehatxatu gisa katalogatutako espezieak biltzea debekatzen du.
• Araudi hori ez betetzeak 30-250 euroko isunak ekar ditzake, baita era desegokian aprobetxatutakoaren konfiskazioa eta eragindako kalte-galeren ordaina ere.
• Gogoan izan bisitarientzako aparkalekuak soilik erabil daitezkeela eta debekatuta dagoela mendi-bideetatik zirkulatzea motordun ibilgailuan.

Izkiko parke naturalaren parketxea Korres herrian dago, hots, parkearen barruko biztanlegune bakarrean. Haraino iristeko bide nagusia Gasteiz eta Lizarra lotzen dituen A-132 errepidea da, Maezturaino joanda. Bertan, norabide seinale batek Korreseraino doan A-4124 errepidea adieraziko digu. Erraz-erraz igarriko dugu parketxearen eraikin modernoa; horren inguruan 16 auto uzteko aparkalekua dago.

Interpretazio erakusketa

Parketxean, interpretazio erakusketa bat du ikusgai jendeak, panel, argazki eta eskuztatu daitezkeen elementuetan oinarritua. Erakusketak ibilbide bat egiten du Izkin zehar, hango elementu natural garrantzitsuenetan barrena (geologia, ura, basoak …), baita bertako herrien historia, usadio eta ohituren barrena ere.

Proiekzio gelak 49 lagun hartzeko lekua dauka. Egun, parke naturalari eta haren kontserbazio ekintza nagusiei buruzko 20 minutu inguruko ikus-entzunezko bat ikus daiteke. EAEko bi hizkuntza ofizialetan ematen da. Bideoa ikusteko ez dago ordutegi finkorik, eta jendeak noiz ikusi nahi duen, orduan eskatzen du.

Esparruko arauak

• Natura guneko langileen jarraibideak bete behar dira uneoro, eta horrelako tokietara bisita egiteko gutxieneko kortesia arauak bete behar dira.
• Parketxearen barruan ezin da arineketan egin, oihu egin, jan eta edan.
• Ezin da ezer lurrera bota, ez barruan ez kanpoan. Horretarako, zaborrontziak eta edukiontziak daude.
• Debekatuta dago erretzea esparru guztian.
• Erakusketetako elementuak eta altzariak kontuz erabili behar dira, eta ezin daitezke lekuz aldatu.
• 8 urtetik beherakoak heldu batekin joan behar dira.
• Errespetatu gela bakoitzeko gehienezko lekuak.

Erabilera arauak: