Detalle - izkiparkea
Ondare ukiezina
Naturagune babestu gehienek ondare ukiezinari lotutako balio ugari dituzte, besteak beste, historiari, hizkuntzari, arteari, estetikari, gizarteari (gobernatzeko moduak, tradiziozko lanbideak eta jakintza…), erlijioari edo sinesmenei lotutakoak. Balio horiek guztiek aberastasun handiagoa ekartzen diote babestu beharreko ondare naturalari eta, bestalde, ukitu daitekeen ondareak eduki dauzkan balioei (arkitektura, arkeologia…), askotan, batera gertatu direlako.
Bazterrekoak ez, ondare ukiezinari lotutako balioek egituratu ohi dituzte identitate loturak, lotura sinbolikoak eta edukitzazkoak, hau da, gizarte jakin bat, bereziki, tokiko biztanleak, ingurune naturalekin sendo lotzen dituen sustraitzea edo joera. Hala eta guztiz ere, azken hamarkadetan, estatuko naturagune babestu gehienetan egindako plangintzek eta kudeaketa irizpideek ondare naturalaren alderdi ukigarri eta zientzia nahiz teknikari lotutakoak lehenetsi dituzte; alderdi ukiezinak, ordea, ikusi ez edo gutxietsi dira eta, hortaz, alderdi horien ahalmen handia alferrik galdu da.
Izkin berebiziko garrantzia daukan ondare ukiezin horri balioa emateko, tokiko ekintza batzuk garatu dira eta, horiei esker, Izkiko aparteko ondare kulturala pixkanaka-pixkanaka berriro balioa hartzen ari da. Alde batetik, ikerlanak gauzatzen ari dira ahozko esamoldeak eta leku izenak biltzeko eta, bestetik, artzainen antzinako komunitateekin lotutako ekitaldiak egin eta ibilbideak prestatzen ari dira.
Beste proiektu batzuk
Istingetako flora
Ikusi gehiago
Fruta arbola autoktonoak eta gaztaina bilketa
Ikusi gehiago
Okil ertaina eta baso kudekatea
Ikusi gehiagoParke naturalari buruzko argitalpen ugari daude. Liburu, liburuxka, poster eta produktu digital batzuei esker, bisita antolatu, segurtasunez mugitu, zerbitzuez gozatu eta, batez ere, naturagunearen ondare natural eta kultural aberatsa ezagut daiteke, aldiro egiten diren ikerlanen bitartez.
-
Kultura, erabilerak eta ohiturak
- Parkearen kultura eta ondare baliabideen inbentarioa. 2006
- Abeltzaintza kalitatearen azterketa eta sustapena, Izkiko parke naturalaren ingurumen balioekin bat etorriz. 2010
- Fruta arbolen ondare genetikoaren berreskurapena eta kontserbazioa Izkiko parke naturalean eta horren eragin eremuan.
2013 PDF | 2014 PDF | 2015 PDF | 2016 PDF | 2017 PDF | - Arraia-Maeztuko Udalaren elementu txiki eta handien berreskurapena. 2017
- San Ildefontso edo Gustaldapa asfalto lantegiaren lan eremuaren kontrola eta indusketa arkeologikoa. 3. Kanpaina. 2018 (PDF)
- Izkiko Parke Naturaleko ahozko eta hizkuntza balioak (1: Urarte, Markiz eta Arluzea) (PDF)
-
Fauna
- Izkiko parke naturalaren (Araba) fauna ikerketa. 2001
- Arrano beltza (Aquila chrysaëtos) Izkiko parke naturalean. 2005
- Myotiis bechteinii espeziearen aurreikerketa Izkiko parke naturalean. 2008
- Azienda estentsiboak Izkiko parke naturaleko urlehortarren gainean dauzkan eraginei buruzko aurreikerketa. 2010
- Basoko kiropteroak Izkiko parke naturalean. 2010
- Izkiko parke naturaleko odonatoak. 2010
- Hegoaldeko apo pintatuaren egoera Izki eta Valderejoko parke naturaletan. 2011
- Izkiko pagadien kontserbazio egoerari buruzko ikerlana eta horren lotura okil beltzaren (Dryocopus martius) populazioekin. 2012
- Okil ertainaren populazioaren inbentarioa eta karakterizazio ekologikoa Izkiko HBBEn. 2013
- Baso egituren birsorkuntza, okil ertaina elikatzeko eta habia egiteko moduko basoko osagai egokiekin. 2013
- Basoko saguzarrak kontserbatzeko ekintzak. 2014
- Haragijaleen tranpa argazkiak Izkiko parke naturalean. 2015
- Izkiko parke naturaleko odonato komunitatearen jarraipena. 2016
- Arabako parke naturaletako basakatuaren ikerlana. 2016
- Urlehortarren jarraipena Izkiko parke naturalean. 2017
- Hontz handiaren (Bubo bubo) zentsua Izkiko parke naturalean. 2018
- Batasunaren intereseko koleoptero saproxilikoak EAEn: hedapena eta populazioen tamaina Arabako Natura 2000 sareko eremuetan eta jarraipen protokolo eta fitxen lanketa Euskadiko Naturaren Informazio Sisteman txertatzeko.
- Ur masetako kiropteroen jarduera Izkiko Kontserbazio Bereziko Eremuan. 2019
-
Flora eta habitatak
- Lakanduzko aintziraren diagnostiko ekologikoa eta berreskuratzeko kudeaketa neurriak.
- Flora eta landaredi higrofiloaren (landare baskularrak eta briofitoak) Izkiko parke naturalean. 2003
- Rhynchospora fusca (L.) Aiton fil., espeziea ex situ landatzeko ikerlanak. 2013
- Rhynchospora fusca (L.) Aiton fil., espeziea ex situ landatzeko ikerlanen amaierako txostena. 2015
- Erkidegoaren intereseko 91E0* habitataren kartografia berria eta kontserbazio egoera Izki KBEn
- 6210* habitataren berrikuspena Izki KBE/HBBEn
-
Baso kudeaketa
- Zutik eta lurrean dauden zuhaitz hilen helburuen zehaztapena dibertsitate biologikoaren hobekuntza eta Izkiko ameztiaren (Quercus pyrenaica) zuhaizti kudeatuen egurraren aprobetxamendua uztartzeko. 2016
- Amezti moten karakterizazioa Izkiko parke naturalean. 2012
- Izkiko ameztiaren baso kudeaketaren plana. 2014
-
Zabalkundeko materialak
- Sustainable forestry management in the pyrenean oak forest of Izki
- Baso kudeaketa jasangarria Izkiko ameztian
- LIFE10/NAT/ES000572 PRO-IZKI zabalkunde txostena
- “Izkiko zaindariak” komikia (ISSUU)
-
Biltzarretako posterrak
- “Izkiko ameztiaren eta hari lotuta dauden Europar Batasunaren intereseko habitat eta espezieen kudeaketa ekosistemikoa”. ESPARC 2012
- Life+ Pro Izki proiektua. Espainiako 6. Baso Biltzarra, 2013
- Izkiko parke naturalaren baso kudeaketa eta okil ertainaren kontserbazioa. ESPARC 2014
- Rhynchospora fusca espeziearen populazioen berrindartzea Izkiko parke naturalean. ESPARC 2014
- “Woodpeckers in a changing Word” posterrak, 2014
Jardueren agenda
Ibilbide gidatuak – uztaila 2020
Ondoren, 2020 udan zehar, naturaz gozatzeko aukera emango diguten ibilbide gidatuak mordoa aurkezten dizkizuegu.
Ekintza guztiak, era batera edo bestera inguratzen gaituen ondare naturalarekin eta kulturalarekin erlazionatuta daude eta modu jasangarriago baten bizitzen ikasteko helburua dute.
Bujandako ehun urteko erkametzak: 2 orduko ibilbide lineala (3 kilometro), parke naturaleko txokorik ezezagunenetako bat ezagutzeko: Bujandako ehun urteko erkametzak. Tradizioetan eta elezaharretan zeharreko ibilbidea.
- Adina: 6+.
- Ordutegia: 17-19h.
Urarteko eremutar kobazuloak: 3 orduko ibilbide lineala (5,2 km), Euskadiko lehen kristauen historiaz zipriztindutako Urarteko ibarrak zeharkatzen dituena, bizi ziren haitzuloetan barrena.
- Adina: 10+.
- Ordutegia: 10-13h.
Izkiko fauna ezagutu: 3 orduko ibilbide zirkularra (7 km), Izkiko fauna-balioak ezagutzeko, putzuetan edo basoetan barrena. Hegaztien kantuek edo aztarnen bilaketak haien espezie enblematikoenetara hurbilduko gaituzte.
- Adina: 12+.
- Ordutegia: 10-13h.
Datei eta segurtasun-neurriei buruzko informazioa
Ekintzetan parte hartzeko, beharrezkoa da aldez aurretik erantsitako formularioa izena ematea.
JARDUEREN AGENDA
Online Ingurumen Hezkuntza
Arabako Foru Aldundian hainbat hezkuntza jarduera proposatzen dizkizugu modu dibertigarrian ikasteko. Eskulan eta jokoen bidez, espezie ospetsuak ezagutu ahal izango dituzu, hala nola Bechstein saguzarra edo baso igel jauzkaria.
Ikusi gehiagoHARPIDETU
Parke naturalak bisitari ororentzako jarduera ugari antolatzen ditu asteburuetan urte osoan zehar.Jarduera horien helburu nagusiak, batetik, eremuaren natura eta kultura balioak ezagutzera ematea da eta, bestetik, bisitariak etengabe egiten diren zaintza ekintzen parte hartzaile bihurtzea.Jardueretan parte hartzeko, alde aurretik izena eman behar da, posta elektronikoz edo telefonoz.Gure eskaintzaz jakin nahi baduzu, begiratu jardueren agendan.
Beste parke batzuetako jarduerak
Kontsultatu beste parke natural batzuetako jardueren agenda:
Bisitarientzako zentroak
Arabako parke naturaletako bisitarientzako zentroek ekainaren 2an zabalduko dituzte ateak, eta posta elektroniko bidez, telefono bidez edo bertaratuta jaso ahal izango da informazioa, honako ordutegi honetan:
- Asteartetik igandera, 10:00etatik 14:30era eta 16:00etatik 19:00etara
Covid-19 gaixotasuna dela-eta osasun neurriak hartu behar direnez gero, hauek dira zentroak erabiltzek baldintzak:
- Harrera eremua baino ez da egongo zabalik.
- Bisitariei banan-banan egingo zaie harrera eta, txanda iritsi bitartean, kanpoan itxaron beharko dute.
- Eraikinean sartzeko derrigorrezkoa da maskara erabiltzea.
- Ez da materialik, liburuxkarik, maparik edo salgai dagoen beste ezer salduko. Online informatzeak izango du lehentasuna.
Bisitariek aukera izango dute ibilbide gidatuak egiteko; horien eskaintza jardueren agendan egongo da ikusgai.
Izkin, asteburuetan, jendearentzako zerbitzua emango da, Korreseko atsedenlekuan horretarako dagoen gunean, 10:00etatik 14:30era eta 16:00etatik 17:30era.
Aparkalekuak
Aparkalekuak irekita egongo dira eta herriguneetatik kanpo daudenak erabiltzea gomendatzen da, herritar zaurgarrienak kutsatzea eragozteko. Hauek dira aparkaleku horiek:
- Korreseko atsedenlekua.
- Vasco-Navarro aintzinako trenaren Interpretazio Zentroa eta Eskualdeko Turismo Bulegoa.
- Izki-Golf
Herrietako jendea ez kutsatzeko, ahalegina egin beharko da herrien barruan ez aparkatzeko eta herrien inguruan dauden aparkalekuak erabiltzeko, betiere plaza kopurua errespetatuz.
Gehiegizko ibilgailu pilaketak egonez gero, aparkalekurako sarbidea mugatu edo itxi ahal izango da.
Atsedenlekuak
Atsedenlekuak irekita egongo dira eta arau hauek bete beharko dira:
- Kolunpio erabilera ekaniaren 22tik aurrera baimenduta egongo da. Pertsona bat/ 4 m2
- Derrigorrezkoa da mahaien artean gizarte urruntzea izatea eta 30 pertsona baino gehiagoko talderik ez osatzea.
- Mahaiak eta eserlekuak erabiliz gero, komenigarria da erabili aurretik eta ondoren desinfektatzea, etxetik ekarritako xaboia edo desinfektatzailea erabiliz. Komenigarria da, halaber, erabiltzaileek mahai zapia eta mahai tresna berrerabilgarriak ekartzea.
- Ez dago baimenduta tresnak iturrietan edo ibaietan garbitzea.
- Erabiltzaileek beren zaborra etxera eraman beharko dute.
- Txakurrak lotuta egon behar dira denbora guztian.
Mendi Ibialdiak
Mendi ibilaldiak egin daitezke parke naturaleko ibilbideetan, gehienez ere 30 pertsonako taldeetan, eta COVID-19 gaixotasuna ez zabaltzeko eta ez kutsatzeko ezarritako neurriak bete beharko dira. Komenigarria da beti eskura izatea maskara bat eta gel desinfektatzailea. Mendiko bizikletan ere ibil daiteke, eta hobe da horretarako prestatutako pistak eta bideak (seinaleztatuta daude) erabiltzea. Parke naturaletan ezin da bizikletan 30 km/h baino abiadura azkarragoan ibili eta oinezkoek dute lehentasuna, ez txirrindulariek.
BETE ARAUAK. DENON ARTEAN GELDI DEZAKEGU
Esteka interesgarriak
COVID-19 informazio orokorra. Arabako Foru Aldundia.
COVID-19 berriari buruzko gardentasuna. Eusko Jaurlaritza.
Gune babestua
Parke naturalak ditugu berariaz babestutako eremuak, balio ekologiko handikoak eta eder-ederrak direlako. Halako lekuetan, flora eta faunako espezie anitzak eta denboran zehar iraun duten giza jarduerak nabarmentzekoak dira eta, elementu guztien artean, ondare ekologiko eta kultural bikaina osatzen dute.
